تاریخ تحولات سیاسی و اقتصادی کرانه های عربی خلیج فارس در دوره اشکانیان و ساسانیان

thesis
abstract

مقدمه موقعیت جغرافیایی و ژئوپولتیکی خلیج فارس و قرار گرفتن این منطقه بر سر راه سه قاره آفریقا، اروپا و آسیا نقش مهم و تعین کننده در اوضاع سیاسی، نظامی، اقتصادی، و تجاری این منطقه داشته است. تجارت بین منطقه هند، آفریقای شرقی، دریای پارس و کشورهای پیرامون آن سود سرشاری نصیب شهرها و بنادر مجاور دریای پارس کرد و به همین خاطر تمدنهای درخشانی در اطراف این منطقه شکل گرفت. این تمدنها برای رونق تجاری و اقتصادی خود سعی کردند که از نظر سیاسی بر این منطقه حاکمیت داشته باشند و با حاکمیت بر آن تلاش می کردند تا آن را به یک دریاچه داخلی تبدیل کنند تا بهتر سیاست های خود را اعمال کنند . روابط تجاری و بازرگانی بین ساکنان جلگه بین النهرین و کشور ایلام و ممالک همجوار خلیج فارس از روزگار دیرین برقرار بوده است. دولت هخامنشی پس از پیروزی بر دولتهای بین النهرین و سلطه بر کناره های شمالی و جنوبی دریای پارس وارث بازرگانی دریایی و راه تجارت خاور- باختر گردید. در زمان اشکانیان بنادر پررونقی در کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس ساخته شد و پیشرفت چشمگیری در کار دریا نوردی داشتند و در راه حفظ راههای بازرگانی می کوشیدند. اشکانیان با تصرف بین النهرین توانستند بازرگانی خاور دور را بدست آوررند و کالاهای بازرگانی خود را از راه خلیج فارس که کوتاهترین فاصله دریایی بین روم و خاور دور بود حمل کنند. ساسانیان با تشکیل نیروی دریایی توانستند بر اطراف خلیج فارس نظارت کنند و سواحل آفریقای یمن و ماداگاسکار و توابع آنها به وسیله ماموران ایرانی اداره گردید، و بحرین پایگاه دریایی مهم ایران و بندرگاه عبور و لنگرگاه کشتیهای بود که از ایران عازم سراندیب و آفریقای غربی بود ند. کشتیهای ایرانی در دوران ساسانی در روابط بازرگانیشان با چین و هند از بنادر عمان، بحرین و ُابُله استفاده می کردند . بندر ابله به عنوان واسطه در شمال خلیج فارس و مناطق کرانه ای دجله و فرات در داخل بین النهرین عمل می کرده است. این پایان نامه شامل پنج فصل، که فصل اول مقدماتی و فصل دوم پیشینه تاریخی کرانه های عربی خلیج فارس از هزاره چهارم تا سلوکیان مورد بررسی قرار گرفته است(دولت ایلام نخستین دولتی بود که در خلیج فارس استحکاماتی داشته و در اطراف آن به اقداماتی دست زده اند که تاریخشان به چهار هزار پیش از میلاد بر می گردد. در مرزهای غربی خود با حکومت های مختلف آشور، بابل، سومر و اکد همسایگی داشته اند. با روی کار آمدن کوروش، پادشاهی ایران بر سراسر دریای پارس و جزیره و کرانه های شمالی و جنوبی آن از جمله جزیره بحرین نیز استوار گردید و بنابراین اسکندر و جانشینانش به تجدید روابط بازرگانی بین خلیج فارس و دریای مدیترانه علاقمند بودند ولی پس از مرگ اسکندر، شاهنشاهی سلوکی فعالیتی از خود در خلیج فارس نشان ندادند). در فصل سوم سیاست و اقتصاد اشکانیان در کرانه های عربی خلیج-فارس مورد بررسی قرار گرفته (همزمان با تاسیس حکومت اشکانی شرایط سیاسی در ایران به نفع تجارت خلیج فارس و سواحل آن تغییر یافت. اشکانیان بنادر پر رونقی در کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس ساختند که باعث شد آنها پیشرفت چشمگیری در کار دریانوردی داشته باشند و کوشیدند راههای بازرگانی را حفظ کنند. تجارت دریایی در این دوران اهمیت زیاد داشت به ویژه در خور ذکراست شهر بندری اسپاسینو خاراکس در خلیج فارس که تجارت دریایی از این محل شروع می شد و از خود خاراکس به راه تجاری معروفی به سلوکیه منتهی می شد). در فصل چهارم سیاست ساسانیان در کرانه های عربی خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته (شاهان ساسانی به یک سری عمیلیات جنگی موفق در کرانه های عربی خلیج فارس دست زدند و توانستند به منطقه نظم و امنیت بیاورند و با اهمیت زیاد سواحل جنوبی را کنترل می کردند. ساسانیان نه تنها ارتباطات دریایی بی شماری سازماندهی کردند بلکه مسیرهای دریای را که از خلیج فارس و دریای عربستان می گذشت نیز تحت کنترل در آوردند و این امر به شبکه های تجاری امکان می دادند از خلیج فارس، دریای عمان تا دریای سرخ و اقیانوس هند گسترش یابند). در فصل پنجم پایگاههای اقتصادی ساسانیان در کرانه های عربی خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته (خلیج فارس و کرانه ها و بنادر آن در دوره ساسانی پر رونق ترین دوره خود را در ایران باستان تجربه کرد. در سایه اعمال سیاستهای اقتصادی ساسانیان، خلیج فارس تفوق و برتری خود را بر دریای مدیترانه و دریای سرخ دوباره بدست آورد و این منطقه تبدیل به کانون تبادلات دریایی گردید مهم ترین عامل توسعه اقتصادی ساسانیان تسلط بر خلیج فارس و بنادر و جزایر آن بود. ساسانیان در روابط بازرگانیشان با هند و چین از بنادری چون صُحار و ابله و بحرین استفاده می کردند.)

similar resources

اهمیت اقتصادی و سیاسی خلیج فارس در تاریخ ایران

خلیج فارس همواره در تاریخ ایران و سرزمین‌های مجاور نقش مهم و حساسی داشته است. توجه تمامی حکومت‌های ایران از عهد باستان تاکنون به منطقه خلیج فارس به عنوان یک نقطه ارتباط و تلاقی فرهنگ و تمدن ایرانی با سرزمین‌های دیگر، بر اهمیت اقتصادی و سیاسی این منطقه افزوده است. ارتباطات ساسانیان با آفریقا، هند و شرق دور از این منطقه صورت می‌گرفت. مسلمانان یک پایگاه خود را برای فتح ایران، در خلیج فارس قرار داد...

full text

تحولات سیاسی - اقتصادی خلیج فارس در دوره افول صفویه

چکیده خلیج فارس یکی از شاهراه های مهم آبی جهان به شمار می رودکه همواره از موقعیت استراتژیکی خاصی برخوردار بوده است. این راه آبی در دوره صفویه، با تسلط ترکان عثمانی بر راه های ارتباطی شرق و غرب، اهمیت روزافزونی پیدا نمود. مسدود شدن معابر آسیای صغیر، اروپاییان را برانگیخت که از راه های دیگری با سرزمین های شرقی ارتباط برقرار کنند. این امر با دور زدن دماغه امید نیک در سال 1488م. توسط بارتلمی دیاز ...

15 صفحه اول

بررسی تحولات سیاسی و اقتصادی بندرگاه های ایرانی خلیج فارس از دوره ساسانیان تا پایان قرن چهارم هجری

خلیج فارس در طول تاریخ به واسطه موقعیت ارتباطی، سوق الجیشی و همچنین بهره مندی از جاذبه های طبیعی نقش مهم و تعیین کننده ای در اوضاع سیاسی، نظامی، اقتصادی و تجاری داشته است. همین امر باعث ایجاد سکونتگاه هایی در طول سواحل این آبراهه گردیده که هر کدام به خاطر موقعیت خاص خود در طول تاریخ موجب تحولات سیاسی و اقتصادی مهمی شده اند. با پیدایش حکومت های متمرکز و مقتدر ایران عهد باستان نقش بنادر و جزایر ا...

15 صفحه اول

حضور ساسانیان در کرانه های خلیج فارس بر پایۀ گزارش های تاریخی و مطالعات باستان شناسی

کرانه های خلیج فارس از آغازین سال های دورۀ ساسانی شاهد حضور فرمانروایان مقتدر آن سلسله و اقدامات عمرانی ایشان بوده است. پادشاهان ساسانی، با پی ریختن شهرها و توسعه بخشیدن مراکز جمعیتی در کرانه های خلیج فارس، از یک سو حاکمیت خویش را بر آن مناطق تثبیت کردند و از سوی دیگر سنگری دفاعی در برابر دست­اندازی مهاجمان فراهم آوردند. علاوه بر گزارش هایی که در متون تاریخی قبل از اسلام و قرون اولیۀ اسلامی مند...

full text

موقعیت جغرافیایی و اهمیت سیاسی، اقتصادی پس کرانه های خلیج فارس در دوره هخامنشیان

خلیج فارس از سپیده دم تاریخ از پیدایش تمدن های درخشان بین النهرین و شاهنشاهی آریایی مادها، هخامنشی، پارت از دیدگاه اقتصادی اهمیت فراوانی داشته است. آثار باستانی مکشوف در تمدن های ماقبل تاریخ ایران نیز نشان می دهد که خلیج فارس و دریای عمان در روابط تجاری و تبادلات بازرگانی بین شهرها و زیست گاه های کهن ایران با جنوب شرق آسیا، اروپا و آفریقا نقش داشته است. خلیج فارس به عنوان یک شاهراه بزرگ تجاری ا...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023